Gạo lứt là một loại ngũ cốc có giá trị dinh dưỡng cao, không
chứa gluten, giàu vitamin, khoáng chất và các hợp chất có lợi cho sức khỏe. Sử
dụng gạo lứt cùng với chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp bạn cải thiện đáng kể
các tình trạng sức khỏe, bao gồm béo phì, bệnh tim, tiểu đường, hoặc loãng
xương.
1. Gạo lứt là gì?
Gạo lứt còn có tên gọi khác là gạo lật,
là một loại ngũ cốc nguyên hạt, chỉ
xay bỏ lớp vỏ cứng bên ngoài và giữ lại phần cám gạo cùng với các mầm rất giàu
chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể, như vitamin, chất chống oxy hóa và các
loại khoáng chất.
Không giống như gạo trắng, sau quá trình xay hoặc giã đã làm mất
đi một lượng đáng kể vitamin, chất xơ và mangan thì gạo lứt vẫn giữ được
các axit béo không bão hòa, cùng
với protein, tinh
bột, khoáng chất và vitamin.
Ngày nay, gạo lứt thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các vấn
đề về sức khỏe như đau dạ dày, tiêu
chảy, giun đường ruột, ứ nước, vàng da, bỏng, thiếu thiamin, chảy
máu mũi, nôn ra máu, sốt, viêm, trĩ, liệt, vẩy nến,...Ngoài ra, nó cũng có vai
trò như một chất kích thích sự thèm ăn, chất làm dịu, làm se vết thương hoặc
làm thuốc bổ.
Gạo lứt chứa nhiều
protein và các khoáng chất tốt cho cơ thể
2. Giá trị dinh dưỡng của
gạo lứt
So với gạo trắng, gạo lứt vượt trội hơn nhiều về các thành phần
dinh dưỡng. Trong một chén gạo lứt có chứa:
·
Calo: 216
·
Chất xơ: 3,5 gram
·
Carb: 44 gram
·
Protein: 5 gram
·
Chất béo: 1,8 gram
·
Niacin (B3): 15%
RDI
·
Thiamin (B1): 12% RDI
·
Axit pantothenic (B5) : 6% RDI
·
Pyridoxine (B6): 14% RDI
·
Magiê: 21% RDI
·
Kẽm: 8% RDI
·
Sắt: 5% RDI
·
Đồng: 10% RDI
·
Photpho: 16% RDI
·
Selen: 27% RDI
·
Mangan: 88% RDI
Ngoài ra, gạo lứt cũng là nguồn cung cấp các loại dưỡng chất như
canxi, kali, riboflavin (B2), và folate. Đặc
biệt trong gạo lứt có chứa hàm lượng mangan cao, mặc dù đây là một khoáng chất
ít được biết đến nhưng nó có vai trò trọng yếu đối với cơ thể, bao gồm chữa
lành vết thương, kích thích xương phát triển, điều chỉnh lượng đường trong máu,
chức năng thần kinh hoặc chuyển hóa co cơ.
Nếu cơ thể bị thiếu hụt mangan có thể dẫn tới nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa, tăng
trưởng kém, khử khoáng xương và ảnh hưởng xấu tới khả năng sinh sản.
Hơn thế nữa, gạo lứt còn là nguồn cung cấp các hợp chất thực vật
tuyệt vời cho cơ thể. Bởi vì loại gạo này có chứa nhóm chất chống oxy
hóa, bao gồm flavonoid và phenol, giúp ngăn ngừa cơ thể không bị stress oxy
hóa - một trong nhưng yếu tố chính gây ra các căn bệnh như ung thư, tim hoặc
lão hóa sớm.
Các chất chống oxy trong gạo lứt hoạt động mạnh mẽ, giúp ngăn
chặn các tổn thương tế bào gây ra do các gốc tự do và giảm các tình trạng viêm.
Mangan có trong gạo lứt
có tác dụng điều chỉnh lượng đường trong máu
3. Lợi ích sức khỏe của
gạo lứt
Nhờ vào bảng thành phần giàu giá trị dưỡng mà
gạo lứt đã có những đóng góp to lớn đối với sức khỏe của người sử dụng, bao
gồm:
3.1. Giảm cân hiệu quả
Bạn có thể sử dụng gạo lứt để thay thế các loại ngũ cốc tinh chế
như mì trắng, gạo trắng cho mục đích giảm cân.
Các loại ngũ cốc tinh chế thường thiếu hụt chất xơ và một số
chất dinh dưỡng khác, trong khi gạo lứt lại rất giàu những nguồn dưỡng chất
thiết yếu này. Chẳng hạn, trong một cốc gạo lứt (158 gram) có chứa 3,5 gram
chất xơ, tuy nhiên gạo trắng lại chứa ít hơn 1 gram.
Mặt khác, chất xơ có công dụng hữu ích trong việc giảm cân, vì
nó khiến cơ thể cảm thấy nhanh no hơn, hạn chế cơn thèm ăn, từ đó giảm bớt được
lượng calo tiêu thụ.
Đối với những phụ nữ bị thừa cân, nên ăn khoảng 2/3 cốc gạo lứt
(150 gram) mỗi ngày sẽ giúp giảm đáng kể chu vi vòng eo và trọng lượng cơ thể.
Ngoài ra,
3.2. Tốt cho sức khỏe tim
mạch
Gạo lứt là một loại thực phẩm rất tốt cho sức khỏe tim mạch, bởi
vì nó chứa nhiều chất xơ, cùng các hợp chất có lợi khác.
Chất xơ có
trong gạo lứt giúp ngăn ngừa hiệu quả các căn bệnh như tắc nghẽn động mạch,
bệnh tim, bệnh hô hấp. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người thường
xuyên ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt, đặc biệt là gạo lứt sẽ có nguy cơ mắc
bệnh tim mạch vành thấp hơn 21% so với những người ít sử dụng chúng.
Hơn nữa, gạo lứt có chứa các hợp chất lignans, có tác dụng làm
giảm huyết áp, mức cholesterol và giảm độ cứng động mạch. Đây là những yếu tố
nguy cơ hàng đầu dẫn tới bệnh tim.
Thêm vào đó, gạo lứt rất giàu magie, giúp bảo vệ trái tim luôn
khỏe mạnh, giảm các nguy cơ suy tim, đột quỵ và tử vong. Các chuyên gia dinh
dưỡng khuyến cáo rằng, phụ nữ nên bổ sung 100 mg magie/ngày vào chế độ ăn uống
sẽ làm giảm tỷ lệ tử vong do bệnh tim từ 24-25%.
3.3. Giảm nguy cơ mắc
bệnh tiểu đường
Việc sử dụng gạo lứt để thay thế gạo trắng có thể mang lại nhiều
lợi ích cho những người mắc bệnh tiểu đường.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người bị tiểu đường tuýp 2 khi
ăn 2 khẩu phần gạo lứt mỗi ngày sẽ làm giảm đáng kể mức đường huyết trong máu
sau bữa ăn và hemoglobin A1c. Gạo lứt có thể làm được điều này bởi
chỉ số đường huyết của chúng thấp hơn so với gạo trắng, mức độ tiêu hóa cũng
chậm hơn và ít gây ảnh hưởng tới lượng đường trong máu.
3.4. Không chứa gluten
Gluten là
một loại protein có trong các loại ngũ cốc như lúa mạch, lúa mì. Hiện nay, rất
nhiều người ưa chuộng và thực hiện theo chế độ ăn kiêng không chứa gluten, bởi
vì một số lý do sau:
·
Gluten có thể gây ra các phản ứng dị ứng, đau dạ dày, đầy hơi,
buồn nôn hoặc tiêu chảy đối với những người không dung nạp được gluten.
·
Chế độ ăn không có gluten mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho
những người mắc bệnh tự miễn.
Một điều tuyệt vời là gạo lứt lại không có chứa loại protein
này, vì vậy nó đã trở thành lựa chọn an toàn đối cho những người không thể tiêu
thụ được gluten.
Trong gạo lứt không chứa
gluten như các loại ngũ cốc khác
3.5. Tăng cường sức khỏe
xương
Magie là
một trong những thành phần chính có trong gạo lứt, có vai trò quan trọng trong
việc giúp xương chắc khỏe. Ngoài ra, nó còn là một chất hỗ trợ quá trình hoạt
hóa vitamin D giúp
cơ thể hấp thụ nhiều lượng canxi hơn, ngăn ngừa các tình trạng rạn xương, mật
độ xương thấp, viêm khớp, loãng xương hoặc khử khoáng xương.
3.6. Tốt cho trẻ sơ sinh
Gạo lứt là một nguồn nguyên liệu cung cấp nhiều chất dinh dưỡng
thiết yếu đối với sự phát triển của trẻ. Dưới đây là một số lợi ích mà gạo lứt
đem lại cho sức khỏe của trẻ sơ sinh, bao gồm:
·
Ngăn ngừa tình trạng táo bón cho trẻ do lượng chất xơ dồi dào
trong gạo lứt
·
Gạo lứt có chứa vitamin B, giúp trẻ phát triển toàn diện về thể
chất và trí não.
·
Protein trong gạo lứt có tác dụng giúp phát triển các cơ, khớp
và dây chằng.
·
Cung cấp nguồn năng lượng giúp trẻ hoạt động tích cực cả ngày
dài
(Oma Food - theo Vinmec)